Door Herman van den Bosch
Het is volgens Minister Wiebes niet mogelijk om een terugleveringssubsidie in te voeren ter vervanging van de huidige salderingsregeling. Te ingewikkeld. Daarom blijft de salderingsregeling bestaan tot 2023 in haar huidige vorm en ze wordt daarna afgebouwd in de loop van een periode van acht jaar. De Minister verwacht dat de afbouw van de salderingsregeling gebruikers van zonnepanelen zal stimuleren om te investeren in energieopslag.
Hiermee slaat hij de spijker op kop. Daarom is het te betreuren dat het zo lang gaat duren voordat het effect van de afschaffing van de salderingsregeling voelbaar wordt. Energieopslag krijgt sowieso veel te weinig aandacht; uitbreiding van de opslagcapaciteit is immers noodzakelijk om minder te hoeven investeren in uitbreiding van de capaciteit van het elektriciteitsnet.
Is er een alternatief voor de salderingsregeling dat tevens de bereidheid om te investeren in opslagfaciliteiten zal stimuleren?
Het sleutelwoord is flexibiliseren van zowel vraag en aanbod. Enexis is hier samen met TNO druk mee bezig. Het onderstaande filmpje is een kennismaking met het Interflexproject in Eindhoven waarbij Enexis werkt aan het vormgeven van een nieuwe energiemarkt die op flexibiliteit berust.
In de eerste plaats gaat het om de prijs waarmee energie wordt ingekocht en verkocht (onder andere via teruglevering). In wezen ligt het voor de hand dat de prijs voor teruggeleverde energie lager is dan die voor geleverde energie. Dit vanwege de kosten die de netbeheerder daarvoor maakt. Echter, een veel intelligentere oplossing is om de energieprijs, ongeacht of het om levering dan wel om teruglevering gaat, afhankelijk te maken van de vraag naar energie op dat moment. In perioden dat energie schaars is, bijvoorbeeld na een paar bewolkte en windstille dagen, stijgt de prijs voor zowel de inkoop als de verkoop (teruglevering) van energie. Wie dan een voorraadje energie achter de hand heeft, bijvoorbeeld een volgeladen autoaccu, is voordelig uit. Handig is wel als dit automatisch gebeurt, volgens een aantal transparante regels. Ook is het wenselijk dat de algoritmen die daarvoor worden gebruikt rekening houden met de weersverwachting van de komende dagen. Als de energieschaarste aanhoudt is het beter om de gespaarde stroom zelf te gebruiken!
In een interview met Duurzaam Bedrijfsleven legt Michiel Kirch, directeur van innovatie- en kennisinstelling TKI Urban Energy, uit hoe dit werkt: Als je vraag en aanbod volledig geautomatiseerd aan elkaar wilt koppelen, zonder manuele interventie, heb je kunstmatige intelligentie nodig. Toegegeven, dat is een grote opgave. Maar met de flexibiliteit die je daarmee creëert, kan je miljarden euro’s besparen, die je anders in de uitbreiding van het net zou moeten steken.
Er is nog een twee vorm van flexibilisering. Elektrische auto die worden geparkeerd bij een voetbalstadion of ’s avonds bij een theater, staan daar een vooraf in te schatten aantal uren. De oplader kan daarmee rekening houden door deze auto’s niet tegelijkertijd of langzamer op te laden om daarmee de vraag naar energie per uur (en dus ook de prijs) te verlagen. Gebruikers van laadpalen zouden eventueel zelf via hun smartphone kunnen aangeven wanneer te denken te vertrekken en hoe vol de accu moet zijn en ook daaraan kunnen verschillende prijskaartjes hangen.
Flexibilisering wordt, afgezien van het ontwikkelen van voldoende opslagcapaciteit mogelijk gemaakt door te investeren in de ontwikkeling van software in plaats van het leggen van zwaardere elektriciteitskabels en de uitbreiding van de capaciteit van de verdeelstations. Het karakter van zowel energieproducenten als netbeheerders verandert hierdoor. Wat ook verandert is het prijsbewustzijn bij de gebruikers van energie en dat is een goede zaak.